Melek KORKMAZ
İstanbul Sultanisi’ni 1914 yılında, Darülfünun (İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi) Felsefe Bölümü’nü 1920 yılında bitirmiştir. Ankara Sultanisi Muallimliği, Ankara Daru’l-Muallimin Hukuk ve İktisat Muallimliği, Kuleli Askeri Lisesi Musahabatı Ahlakiyye ve İçtimaiyatı, İstanbul İmam Hatip Mektebi Ruhiyat ve Ahlak, Edebiyat ve Kitabet, Kadıköy Kız Orta Mektebi Tarih ve Coğrafya, Gaziosmanpaşa Orta Mektebi Tarih ve Coğrafya, Kadıköy Lisesi Tarih ve Gazi Terbiye Enstitüsü Felsefe ve İçtimâiyyat Muallimlikleri, Dahiliye Vekaleti Matbuat Umum Müdürlüğü Müşavirliği, Gazetecilik, Tercüman-ı Hakikat ve Tanin Gazetesi Yazarlıkları, Yazarlık, TBMM VI. ve VII. Dönem Kütahya Milletvekilliği yapmıştır.lk öyküsü 1917 yılında yayımlanmıştır (Genç Yolcular). Edebiyata asıl yönelişi 1928’den sonradır. Konularını toplumsal sorunlardan çıkardığı, gözlemden çok kuramsal bilgilere dayanan ve bir tez çevresinde gelişen yapıtlarıyla gerçekçi Türk edebiyatının ilk temsilcilerinden sayılır.
Öykü
Silindir Şapka Giyen Köylü (1933)
Bacayı İndir Bacayı Kaldır (1933)
Korku (1934)
Bay Virgül (1935)
Bir Şehrin Ruhu (1938)
Bacayı İndir Bacıyı Kaldır (1939)
Roman
Çıkrıklar Durunca (1931)
Bir Varmış Bir Yokmuş (1933)
Düşkünler (1935)
Yol Arkadaşları (1945)
Anı-Gezi
Sovyet Rusya Hatıralarım (1932)
Bir vagon penceresinden (1934)
HİKAYECİLİĞİ
Sadri Ertem, yeni kurulan bir devlette yeni ortaya çıkan sınıfları savunmaya çalışırken, son derece mekanik ve şematik bir şekilde sömüren/sömürülen işveren-ağa/köylü-işçi ilişkisini anlatır. Marksist öğreti denöğretiden yola çıkarak bir anlamda hikâyelerini, bahsettiği sınıflar arasındaki mücadelenin aracı sayar. Ve bu doğrultuda şahit olduğu hayatı değiştirmeyi ilke edinir. Marksizm, burjuvanın, ağanın, yabancı sermayedarın karşısına proletaryayı, geniş halk kitlelerini koyarken, Ertem ve gelenek içindeki diğer isimler edebiyatta kapitalizmin karşısına toplumcu gerçekçiliği koyar. Ertem hikâyelerinde toplumsal yapıyı sorgularken süslü, ağır cümleleri kullanmadan, yalın ve herkesin anlayacağı bir dille, edebi söylemden ziyade ideolojik söylemi ön plana çıkarır. Çünkü Ertem ve toplumcu gerçekçilerin amacı,edebi sanatlarla estetik kaygılarla bir eser yaratmak değil halkı aydınlatmak, eğitmek ve ideolojik bilinci oluşturmaktır.
İlk öykü denemelerine 19129 yılında Genç Yolcular DersindeYolculardersinde başlamışsa da öykü çalışmalarını 1928 yılından sonra yoğunlaştırmıştır. İlk öykülerinde insan ilişkilerinin maddi çıkarlar üzerine kurulduğunu çok belirgin bir tez olarak yineleyen Sadri Ertem “Silindir Şapka Giyen Köylü” ve “Bacayı İndir, Bacayı Kaldır” adlarını taşıyan ilk iki öykü kitabında köylü-mütegallibe, yabancı sermaye-yerli halk, işçi-patron, din sömürücülüğü, laik rejim gibi çatışmaları öykü kişilerini dikkate almadan, bir propaganda malzemesi olarak kullanır. Bunlarda gazeteciliğinden gelme
alışkanlıklarıyla gözlemlediği olayları herhangi bir kurguya gerek duymadan öykülerine aktarmış olduğu izlenimini verir. “Korku” adlı kitabından itibaren şiirlerindeeserlerinde biraz daha edebi olma çalışması görülür.
“Bir Şehrin Ruhu”nenda ise mekânı, olayları ve kişileri dikkatli bir gözlemle betimlemesigözlemlebetimlemesi ve çözümlemesiyle öykücülüğünün en başarılı noktasına ulaşır. “Çıkrıklar Durunca” kimi eleştirmenlerce Türk edebiyatında toplumcu gerçekliğin öncülerinden sayılır.
KAYNAK : https://docplayer.biz.tr/108282007-Folklor-edebiyat-folklore-literature-halkbilim-psikoloji-antropoloji-sosyoloji-tarih-dil-ve-edebiyat-dergisi.html
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/543082
https://tr.wikipedia.org/wiki/Sadri_Ertem ( Biyografisi Wikipedia adresinden alınmıştır. )
Resim : https://tr.wikipedia.org/wiki/Sadri_Ertem
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder