Muhammet KUDU
Doğu Karadeniz'de en yaygın olarak kullanılan çalgı olan kemençe bugün ciddi sıkıntılarla karşı karşıya. Bugün elini bu enstrümanı alan sözde sanatçılar bütün ana eserleri yozlaştırmakta. İşin kötüsü sanat ayaklar altına alınıp para uğruna hiç edilmekte. Bunu önlemek için yürüdü yetişen ustaların neredeyse tamamı vefat etmiş durumda. Yapılması gereken yeni ve eğitimli sanat adamları yetiştirip bu eserlere bozulmaktan kurtarmaktır.
Doğu Karadeniz'in özellikle Trabzon Giresun Gümüşhane Ordu ve Rize illerinde yerel müzikte yaygın olarak Karadeniz kemençesi kullanılmakta. Bu illerden özellikle ikisi başı çekmekte; Trabzon ve Giresun. Bu iller daha çok üste yetiştirmiş ve bu enstrümanla daha fazla özdeşleşmiştir. Kemençeyi en iyi icra edebi zirveye çıkaranlar Giresun'un Görele ilçesinde yetişmiştir. Bilinen en eski kemençeciler Giresun'un Görele ilçesinde görülen biri Ali diğeri de Mustafa adında iki kişidir. Bu iki kişiden sonraki kemençeci adıyla özdeşleşmiş bir eseri de olan Tuzcuoğlu Osman'dır. Bu kişi kemençenin kabul edilmiş en büyük ve müzik aracın en zengin eserinin temellerini atmıştır. Tuzcuoğlu ve sonra yetişen ustalar yine ana eserler bestelemişlerdir. Tuzcuoğlu'nun öğrencisi Karaman Halil Kodalak'dır. Bizzat İstiklal Savaşı'nda da savaşmış olan Karaman Halil Kodalak yetişmiş en iyi kemençe virtüözüdür. Kendisi Tuzcuoğlu eserine son halini vermiştir. Bunun yanında Hasbal Hamzabaş Kıtirik ve Şırıp horon havalarını bestelemiştir. Kendisinden sonra gelen Osman Gökçe, Kemal İpşir, Hacı Ali Özdemir, Nazmi Özdemir, Mehmet sırrı Öztürk, Şenel Dandin, Katip Şadi, Sami Günay ve Kemal Yılmaz gibi ustalar yine Görele'den yetişip bu ana eserleri icra etmeye devam etmiştir. Usta çırak ilişkisi ile yetişen bu kişiler bu sanatı zirveye çıkarmışlardır. Bugün bu eserleri icra etmekte bir kişi hariç kimse onlara yaklaşamamıştır. Onların 3 tel odaklı çalım stilleri günümüzde unutulmak üzeredir. Para kazanmak için sanatı aşağılayan kişiliksiz sanat katilleri yüzünden giderek bu eserler yozlaşmaktır. Orta Asya Türklerinin kullandığı kılıç algısından gelen kemençenin bugün yapısıyla da oynanmaktadır. Buna karşı araştırmalar yapıp her şeyi kanıtı ile ortaya seren tek bir kişi bulunmaktadır. Bu kişi Mehmet Gündoğdu'dur. Kendisi icra olarak da eski ustalara erişebilen tek kişidir. Bahsettiğim bu konuları kendisi "Doğu Karadeniz'de Kemençe ve Horon Geleneği" adlı kitabında detaylıca açıklamıştır. Bugün biz sanatla uğraşan kişiler olarak bu araştırmalara desteklemeli ve daha ileriye taşımalıyız. Şan şöhret ve para uğruna asla sanatı ve kültürümüzü satmamalıyız.
Saygılarımla...
Müzik ve Sahne Sanatları lisans öğrencisi MUHAMMET KUDU
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder